Chứng Chỉ Khai Báo Hải Quan Là Gì? Có Bắt Buộc Không?

Chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan là văn bằng do Tổng cục Hải quan cấp cho người đáp ứng đủ điều kiện sau khi tham gia và đạt kết quả kỳ thi nghiệp vụ khai hải quan.

Kỳ thi này được tổ chức định kỳ hàng năm và nội dung thi bao gồm các kiến thức về pháp luật, quy định, thủ tục và nghiệp vụ hải quan.

Cùng Xuất nhập khẩu Lê Ánh tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau:

I. Chứng Chỉ Nghiệp Vụ Khai Hải Quan Là Gì? Căn Cứ Pháp Lý Mới Nhất

Chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan là kết quả nhận được sau khi vượt qua kỳ thi do Tổng cục Hải quan tổ chức và đạt yêu cầu để được cấp chứng chỉ theo quy định của Bộ Tài chính.

Căn cứ pháp lý:

Luật Hải quan 2014 (Khoản 2 Điều 20): Nhân viên đại lý hải quan hoặc người được ủy quyền thực hiện thủ tục hải quan phải có năng lực, chứng chỉ phù hợp.

Nghị định 08/2015/NĐ-CP, được sửa đổi bởi Nghị định 59/2018/NĐ-CP và Nghị định 18/2021/NĐ-CP, quy định chi tiết điều kiện để cá nhân thực hiện thủ tục hải quan.

Thông tư 12/2015/TT-BTC (được cập nhật bởi Thông tư 22/2019/TT-BTC, Thông tư 36/2023/TT-BTC) quy định nội dung đào tạo, điều kiện thi, cấp chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan.

Đây là loại chứng chỉ bắt buộc đối với người hành nghề tại đại lý làm thủ tục hải quan hoặc cá nhân muốn được doanh nghiệp ủy quyền đứng tên khai báo hải quan.

II. Ai Bắt Buộc Phải Có Chứng Chỉ Này? Phân Biệt Trường Hợp Phải Có Và Không Cần

Theo quy định, không phải ai làm trong ngành xuất nhập khẩu cũng bắt buộc phải sở hữu chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan.

Tuy nhiên, điều này là bắt buộc trong các trường hợp sau:

Theo quy định pháp luật hiện hành, chỉ có các đối tượng sau đây bắt buộc phải có Chứng chỉ nghiệp vụ khai báo hải quan do Cục Hải quan cấp:

1️⃣ Nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan

Căn cứ Luật Hải quan 2014, Điều 20 khoản 2(b):

“Nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan …đáp ứng điều kiện sau đây:

b) Có chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan;

c) Được cơ quan hải quan cấp mã số nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan.”

Theo Thông tư 12/2015/TT‑BTC, Điều 2 và Điều 9:

Điều 2 liệt kê đối tượng áp dụng gồm “Nhân viên đại lý làm thủ tục hải quan” – tức nhóm người phải thi và có chứng chỉ.

Điều 9 quy định rõ hồ sơ cấp mã số nhân viên đại lý bắt buộc kèm “Chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan”.

2️⃣ Đại lý làm thủ tục hải quan – tổ chức

Thông tư 12/2015/TT‑BTC, Điều 2 cũng liệt kê “Đại lý làm thủ tục hải quan” là đối tượng áp dụng các quy định về cấp chứng chỉ, cấp mã số và thu hồi mã số liên quan đến nghiệp vụ khai hải quan

Ngoài ra, một số cơ quan tuyển dụng yêu cầu bắt buộc phải có chứng chỉ này để chứng minh năng lực nghề nghiệp.

Còn lại đa số các trường hợp không cần chứng chỉ. Tuy không bắt buộc, nhưng việc có chứng chỉ giúp nâng cao năng lực, tăng cơ hội tuyển dụng và dễ dàng phát triển nghề nghiệp lâu dài.

III. Học Và Thi Chứng Chỉ Nghiệp Vụ Khai Hải Quan Như Thế Nào?

Quy trình học và thi chứng chỉ này hiện nay được quản lý chặt chẽ bởi Tổng cục Hải quan. Việc tổ chức thi không thuộc quyền của các trung tâm mà chỉ có Tổng cục Hải quan mới được tổ chức kỳ thi cấp quốc gia.

1. Học kiến thức nghiệp vụ

Người học phải hoàn thành khóa đào tạo với 3 môn bắt buộc:

• Pháp luật hải quan
• Kỹ thuật nghiệp vụ ngoại thương
• Kỹ thuật nghiệp vụ hải quan

Đơn vị đào tạo phải được Tổng cục Hải quan phê duyệt (ví dụ: Trường Hải quan Việt Nam, các trường đại học lớn hoặc các trung tâm liên kết uy tín).

2. Đăng ký và dự thi

Hằng năm, Tổng cục Hải quan tổ chức 1–2 đợt thi tại các khu vực Hà Nội, TP.HCM. Thí sinh phải đăng ký đúng thời hạn, nộp hồ sơ hợp lệ (gồm văn bằng, minh chứng hoàn thành khóa học, đơn đăng ký...).

3. Cấp chứng chỉ

Chứng chỉ do Tổng cục Hải quan cấp.

>>>>> Xem thêm: 

• Thủ Tục Thi Chứng Chỉ Nghiệp Vụ Khai Hải Quan
• Khai Báo Hải Quan Là Gì? Quy Trình Khai Báo Hải Quan Điện Tử
• Trị Giá Hải Quan Là Gì? Cách Tính Trị giá Hải Quan Chi Tiết
•  Báo Cáo Quyết Toán Hải Quan - Những Thông Tin Cần Biết

IV. Chứng Chỉ Có Giá Trị Gì Trên Thị Trường Lao Động Và Trong Doanh Nghiệp?

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều doanh nghiệp đánh giá cao và yêu cầu ứng viên có chứng chỉ này trong quá trình tuyển dụng.

1. Giá trị pháp lý

Là căn cứ pháp lý duy nhất để bạn được phép hành nghề khai hải quan dưới tư cách đại lý khai thuê, đại lý hải quan.

2. Giá trị trong tuyển dụng

Các vị trí như: Nhân viên XNK, Logistics Executive, Nhân viên chứng từ, Forwarder, Sales Logistics… nếu ứng viên có chứng chỉ khai hải quan sẽ được ưu tiên tuyển dụng.

3. Giá trị trong hành nghề đại lý hải quan

Nếu bạn muốn thành lập đại lý làm thủ tục hải quan thì bắt buộc phải có tối thiểu 2 nhân sự có chứng chỉ và được công nhận đủ điều kiện hành nghề.

V. Lưu Ý Khi Chọn Nơi Học Và Thi Chứng Chỉ Khai Hải Quan

Hiện nay có nhiều đơn vị quảng cáo “học là có chứng chỉ” hoặc “học xong được cấp chứng chỉ” – tuy nhiên, bạn cần tỉnh táo vì:

• Chỉ Tổng cục Hải quan mới có quyền cấp chứng chỉ hợp pháp.
• Các trung tâm chỉ được phép tổ chức đào tạo và cấp giấy xác nhận hoàn thành khóa học – đây là điều kiện để được thi.
• Nếu đơn vị đào tạo không có tên trong danh sách công bố chính thức của Tổng cục Hải quan, chứng nhận hoàn thành học của bạn sẽ không hợp lệ để dự thi.

Vì vậy, bạn cần kiểm tra kỹ nơi đào tạo, lộ trình học – thi và giấy tờ đi kèm.

VI. Tương Lai Phát Triển Của Nghề Nghiệp Khai Hải Quan

Trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do (CPTPP, EVFTA, RCEP...), nghiệp vụ khai hải quan càng trở nên quan trọng. Những người có kỹ năng khai hải quan chuyên sâu và chứng chỉ hành nghề sẽ có cơ hội lớn:

• Làm việc trong doanh nghiệp FDI, công ty logistics quốc tế.
• Mở đại lý khai thuê hải quan hợp pháp.
• Làm cố vấn xuất nhập khẩu hoặc giảng viên đào tạo thực chiến.

Vì vậy, Chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan là minh chứng cho năng lực chuyên môn, điều kiện hành nghề và cơ hội nghề nghiệp vững chắc trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Đây không chỉ là tấm bằng “đối phó” với quy định, mà là “chìa khóa” để mở rộng con đường sự nghiệp lâu dài, đặc biệt trong bối cảnh logistics và thương mại quốc tế phát triển mạnh mẽ.

Ngoài việc chuẩn bị tốt kiến thức về ngoại ngữ, tiếng Anh, nắm vững môn thi về chứng chỉ nghiệp vụ khai hải quan, bạn có thể tham gia các khóa học khai báo hải quan chuyên sâu để có thể có kiến thức nghiệp vụ, vừa có kinh nghiệm như đi làm thực tế, nhanh chóng nắm bắt được kỹ năng, kinh nghiệm trong nghề.

Hy vọng qua bài viết trên Xuất nhập khẩu Lê Ánh đã giúp bạn hiểu rõ về Chứng Chỉ Khai Báo Hải Quan Là Gì? Có Bắt Buộc Không?.

Xuất nhập khẩu Lê Ánh – Địa chỉ đào tạo xuất nhập khẩu thực tế số 1 Việt Nam. Chúng tôi đã tổ chức thành công các khóa học xuất nhập khẩu tại TPHCM & Hà Nội và online, khóa học thanh toán quốc tế, khóa học khai báo hải quan điện tử, Khóa học purchasing, khóa học sales xuất khẩu hay khóa học báo cáo quyết toán hải quan, khóa Học Chứng Nhận Xuất Xứ Hàng Hóa (C/O) chuyên sâu... hướng dẫn thực hành và hỗ trợ cho hàng nghìn học viên, mang đến kiến thức và cơ hội làm việc trong ngành logistics và xuất nhập khẩu đến với đông đảo học viên trên cả nước.

Hotline: 0904.84.8855

Ngoài các khóa học xuất nhập khẩu - logistics chất lượng thì trung tâm Lê Ánh còn cung cấp các khóa học kế toán tổng hợp online - offline, khóa học hành chính nhân sự tại Hà Nội, TPHCM và online chuyên nghiệp chất lượng tốt nhất hiện nay.

Thực hiện bởi: XUẤT NHẬP KHẨU LÊ ÁNH - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO XUẤT NHẬP KHẨU THỰC TẾ SỐ 1 VIỆT NAM